Trafik kazaları dünyada her yıl 1 milyondan fazla kişinin ölümüne neden olurken, yol güvenliğini artırarak kazaların önüne geçilmesinde yapay zeka umut verici bir araç olabilir.
Dünya Sağlık Örgütünün (DSÖ) 2023 raporuna göre, dünya genelinde her yıl yaklaşık 1,19 milyon kişi trafik kazaları nedeniyle hayatını kaybediyor.
Kazalarda hayatını kaybedenlerin yaklaşık yüzde 66'sını 18-59 yaş arasındakiler oluşturuyor. Trafik kazaları, 5-29 yaş aralığındaki kişilerin hayatını kaybetmelerinin birincil nedeni olmaya devam ediyor.
Kasım ayının 3. pazarı, 2005 yılında Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulunun kararıyla "Trafik Kazası Kurbanlarını Anma Günü" olarak belirlendi.
Trafik kazalarındaki ölüm ve yaralanmaların "insan kaynaklı bir sağlık krizi" olarak küresel ölçekte kabul görmesi üzerine 1999'da kurulan "Küresel Yol Güvenliği Ortaklığı'nın (GRSP)" Üst Yöneticisi (CEO) David Cliff, konuyla ilgili AA muhabirine değerlendirmede bulundu.
"Hızın hayatta kalınabilir seviyelerde tutulması kritik önem taşımaktadır"
Trafik kazalarının önlenebilir olduğuna işaret eden Cliff, dünya genelinde yol güvenliğinin "endişe verici" seviyelerde olduğunu vurguladı.
Cliff, "Dünyada her yıl yaklaşık 1,19 milyon kişi trafik kazalarında hayatını kaybediyor ve 17,8 milyon kişi ciddi şekilde yaralanıyor." diye konuştu.
Kazaların "güvenli sistem" yaklaşımının benimsenmesiyle azaltılabileceğini belirten Cliff, "İnsanlar hata yapar, bu nedenle sistem, bu hataları azaltacak ve kaza sonuçlarını düşürecek şekilde tasarlanmalıdır." ifadesini kullandı.
Ciddi yaralanma ya da ölümle sonuçlanan kazaları önlemek üzere alınan önlemlerin etkili olabilmesi için sadece birkaç değişikliğin yeterli olmayacağını, "sistemin her bir parçasını ele alacak büyük değişiklikler" gerektiğini kaydeden Cliff, trafik kazalarının tek bir nedenden kaynaklanmadığına işaret etti.
Cliff, "Kesin olarak bildiğimiz bir şey varsa o da hızın, bir kazanın meydana gelme olasılığını ve kaza sonucunun şiddetini belirlediğidir. Çarpma anındaki hız ne kadar yüksekse ciddi yaralanma veya ölüm riski de o kadar yüksektir. Bu nedenle hızın hayatta kalınabilir seviyelerde tutulması, kritik önem taşımaktadır." dedi.
Ayrıca, kaza yerine "çarpışma" kelimesini tercih ettiklerinin altını çizen Cliff, kazaların önlenemez ve öngörülemez bir anlam taşıdığını ancak çarpışmanın önlenerek azaltılabileceğine inandıklarını ifade etti.
Yol güvenliğini artırmada yapay zeka teknolojilerinden yararlanılabilir
Trafik kazalarının önlenmesinde yapay zekanın önemine de işaret eden Cliff, yapay zekanın yol güvenliğini artırma ve kazaları önleme amacıyla çeşitli şekillerde uygulanabileceğini ifade etti.
Araçlarda yer alan atomik fren sistemleri gibi yapay zeka uygulamalarının yayalara çarpmaları önleyebileceğine işaret eden Cliff, Akıllı Hız Yardımı (ISA) sisteminin ise sürücülerin hız sınırlarına uymalarına yardımcı olabileceğini söyledi.
Cliff, yapay zeka teknolojilerinin trafikte meydana gelen ciddi kazalara ilişkin verilerin analizinde de rol oynayabileceğini kaydetti.
Halihazırda trafik akışını izlemek amacıyla yapay zekadan faydalanıldığını, böylece yoğun trafik ya da kötü hava koşulları gibi durumlarda çarpışma riskini azaltmak için hız sınırının ayarlanabildiğini dile getiren Cliff, yapay zeka destekli güvenlik sistemlerinin sayısının gelecekte artmasını beklediklerini vurguladı.
Kaza oranı, ülkeler arasında değişkenlik gösteriyor
Cliff, dünya genelinde trafik kazalarında hayatını kaybedenlerin sayısının ülkelere ve kıtalara göre değişkenlik gösterdiğine de dikkati çekti.
David Cliff bu sayının, İsveç ve İsviçre gibi ülkelerde her bin kişide yaklaşık 2, Güney Afrika ve Libya'da ise 1000 kişide yaklaşık 24-34 olduğunu ifade etti.
DSÖ'nün raporuna göre de ölümle sonuçlanan yol kazalarının yüzde 93'ü düşük ve orta gelirli ülkelerde meydana gelirken kazalara bağlı ölümler en fazla Afrika kıtasında, en az ise Avrupa kıtasında kaydediliyor.
Veriler, dünya genelinde kayda geçen ölümlü trafik kazalarında 2010'dan bu yana yüzde 5 azalma olduğunu gösteriyor.
Yüksek nüfuslu ülkeler arasında yer alan Çin ve Brezilya'da ölümle sonuçlanan kazaların yüzde 10 ila 23 azaldığı belirtilirken Hindistan ve ABD'de meydana gelen kazalarda ölenlerin sayısında yaklaşık yüzde 2 ila 33 artış yaşandığı görülüyor.
Rapora göre, dünya çapında meydana gelen trafik kazalarının önlenmesi için çeşitli önlemler alınsa da henüz hedefe ulaşılmış değil.
