Çanakkale’de doğaseverlerin yakından tanıdığı Orman Yüksek Mühendisi Mehmet Akkan, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, binlerce yıllık geçmişi olan eşsiz bir bitkiye dikkat çekti: Havaciva Çiçeği (Alkanna tinctoria).
Çanakkale doğasının eşsiz zenginliklerinden biri olan Havaciva Çiçeği (Alkanna tinctoria), Orman Yüksek Mühendisi Mehmet Akkan’ın sosyal medya paylaşımıyla yeniden gündeme geldi. Akkan, yaptığı paylaşımda bu kadim bitkinin hem doğal yaşamda hem de insanlık tarihinde taşıdığı önemli role dikkat çekti.
DOĞAL YAŞAMIN MÜTEVAZI GÜZELLİĞİ
Bilimsel sınıflandırmada Boraginaceae (Hodan) familyasına bağlı olan Alkanna tinctoria,
- Âlem: Plantae,
- Şube: Tracheophyta,
- Sınıf: Magnoliopsida,
- Takım: Boraginales kategorilerinde yer alıyor.
Cins adı Alkanna, tür adı ise A. tinctoria olan bu bitki, Akdeniz Havzası’na özgü olup, özellikle çalılık ve kayalık bölgelerde doğal olarak yayılım gösteriyor.
10 ila 30 cm arasında büyüyebilen Havaciva Çiçeği, çok yıllık bir bitki olma özelliği taşıyor ve odunsu ana köküyle zorlu doğa koşullarına direnç gösteriyor. Genellikle Nisan ve Temmuz ayları arasında çiçek açarak doğayı adeta renklendiriyor.
Türkiye’de halk arasında Havaciva Bitkisi, bölgesel farklılıklara göre havacıva, eğlik, eğnik, enlik, hevecive, kızıl enlik, tüylü boya ve yerineği gibi çeşitli isimlerle anılıyor.
BİNLERCE YILLIK ŞİFA VE SANAT ARACI
Havaciva, sadece doğal güzelliğiyle değil, insanlık tarihinde binlerce yıldır süregelen tedavi edici ve sanatsal kullanımlarıyla da büyük bir üne sahip.
Tıbbi Kullanımlar
Kökü, tarih boyunca:
- Antibakteriyel,
- Kaşıntı giderici,
- Büzücü,
- Yara iyileştirici özellikleri nedeniyle halk hekimliğinde kullanılmıştır.
Özellikle varisli damarların tedavisinde, ağrısız yaralarda, yatak yaralarında ve kaşıntılı kızarıklıklarda harici olarak uygulanmıştır.
Ayrıca öksürük ve bronşiyal katar tedavisinde dahili kullanım örnekleri mevcuttur.
Bunların yanı sıra, cilt yaraları ve ishal tedavisinde de önemli bir bitkisel çözüm kaynağı olmuştur.
Bitkinin tüm parçalarının ise yumuşatıcı ve balgam söktürücü özellikler taşıdığı, sindirim sistemi rahatsızlıklarında rahatlatıcı etki gösterdiği ve bağışıklık sisteminin güçlendirilmesine katkı sunduğu biliniyor. Ayrıca içerdiği antioksidan bileşikler sayesinde vücudu serbest radikallerden koruyarak genel sağlığı destekliyor.
SANAYİ VE KOZMETİK KULLANIMI
Havaciva’nın köklerinden elde edilen kırmızı boya, binlerce yıldır insan yaşamında önemli bir yere sahip olmuştur.
- Gıda sektöründe doğal renklendirici olarak kullanılmıştır.
- Kozmetik sektöründe ise özellikle ruj ve allık yapımında vazgeçilmez bir doğal madde olmuştur.
- İlginç bir diğer kullanım alanı da, geçmişte termometrelerin kırmızı sıvısında bu bitkiden elde edilen boyanın tercih edilmesidir.
"HAVA CİVA" DEYİMİ NEREDEN GELİYOR?
Mehmet Akkan paylaşımında, "hava civa" deyiminin de bu bitkiyle bağlantısına dikkat çekiyor. Dilimizde "hava civa", gerçek hayatta pek de işe yaramayan, boş iş anlamında kullanılmaktadır.
Ancak, Havaciva Bitkisi'nin binlerce yıl boyunca sağlık, sanat ve günlük yaşam için sağladığı katkılar göz önüne alındığında, bu deyimin doğrudan bitkinin gerçek değeriyle çeliştiği görülüyor. Çünkü Havaciva, insanlık tarihinde adeta "boş değil", tam aksine oldukça kıymetli bir yer edinmiş durumda.
ÇANAKKALE DOĞASINDA SAKLI BİR HAZİNE
Bugünlerde Çanakkale’nin doğasında nisan güneşiyle birlikte çiçek açmaya başlayan Havaciva Bitkisi, hem doğa severleri, hem de alternatif tıp meraklılarını büyülemeye devam ediyor.
Doğanın sunduğu bu mütevazı mucize, binlerce yıllık şifa geleneğini modern insanla buluştururken, Çanakkale topraklarında sessizce yaşamını sürdürüyor.
